Geen debat, maar dialoog – Samen bouwen aan oplossingen
Door Etienne Verlaat & Cor Meurs
In een wereld vol uitdagingen is samenwerking essentieel. Toch lijken we vaak vast te zitten in een debatcultuur, waarin we ons willen onderscheiden van de ander en focussen op de verschillen in plaats van de overeenkomsten. Het debat is ontworpen om een winnaar en een verliezer te creëren, en creëert daarmee verdeeldheid. Maar wat als we een andere weg inslaan? Wat als we kiezen voor dialoog in plaats van debat? Dialoog draait om luisteren, verbinden en samen zoeken naar mogelijkheden. Het is niet gericht op winnen-verliezen, maar op luisteren en begrijpen. En juist dat maakt het krachtig, zeker als het gaat om complexe vraagstukken in onze samenleving, waarin polarisatie steeds verder toeneemt.
Debat over terugdringen van polarisatie is als oorlog voeren over vrede
Waarom debat vaak averechts werkt in complexe situaties
Bij een debat gaat het vaak om het verdedigen van eigen standpunten en waarheden, en het afvangen van elkaars vliegen. Dit zien we dagelijks terug in de politiek. Terwijl alle partijen uiteindelijk het beste willen voor Nederland, richten ze zich in het debat in de Tweede Kamer vooral op waar ze het NIET met elkaar eens zijn.
De focus op verschillen houdt niet alleen de afstand in standpunten in stand, maar vergroot deze zelfs. Lastig als je samen als volksvertegenwoordigers de opdracht hebt om Nederland een beetje mooier en beter te maken met beleid(smaatregelen).
Dit wordt pijnlijk duidelijk bij het onderwerp polarisatie. Een debat over het terugdringen van polarisatie is voor mij ‘oorlog voeren over vrede’. Niet effectief dus, eerder contraproductief. Met het debat houd je de polarisatie en haar uitersten alleen maar in stand. Sterker nog je vergroot zelfs de polarisatie.
Heeft nou geen enkele volksvertegenwoordiger dat door?!
De kracht van dialoog
Dialoog biedt een alternatief waarin verbinding en begrip centraal staan. Er is geen sprake van strijd, maar van gezamenlijk onderzoek. In een dialoog ontdek je niet alleen waar je elkaar tegenkomt, maar vooral waar je elkaar vindt. Een goede dialoog heeft drie belangrijke elementen:
Luisteren om te begrijpen: In plaats van direct te reageren, probeer je eerst echt te horen wat de ander zegt en beweegt.
Vragen stellen zonder oordeel: Zoals “Wat betekent dit voor jou?” en “Welke waarde zie jij hierin?”
Samen zoeken naar verbinding en overeenkomst: Waar raken onze belangen elkaar? Welke stappen kunnen we hierin samen zetten? Welke mogelijkheden zien we samen?
Dialoog zet deuren open. Het gaat over het delen van perspectieven, niet om het bevechten ervan. In een dialoog is er ruimte om gezamenlijk te onderzoeken in welke beleidsonderdelen we elkaar vinden, en hoe we samen kunnen bouwen aan oplossingen. Niet vanuit winnen of verliezen, zelfs niet vanuit win-win, maar vanuit het derde alternatief, dat mooier is dan de som van beide standpunten: 1 + 1 = 3!
In een dialoog ontdek je niet alleen waar je elkaar tegenkomt, maar vooral waar je elkaar vindt.
Wat kan een dialoogcultuur ons opleveren?
In de politiek: Partijen kunnen effectief beleid ontwikkelen door te focussen op gezamenlijke doelen in plaats van op verschillen.
Bij polarisatie: Door ruimte te geven aan elkaars perspectieven, verschuift de aandacht van uitersten naar overeenkomsten.
In organisaties: Teams die de dialoog omarmen, ontdekken vernieuwende ideeën, versterken hun relaties en boeken sneller en beter resultaten.
Een samenleving bouwen op dialoog met creatieve verbinding
Dialoog is meer dan een gespreksvorm; het is een manier van werken en denken waarbij verschillen niet gezien worden als obstakels, maar als bronnen van kracht en vernieuwing.
Wij geloven we dat dialoog de sleutel is tot een veerkrachtige samenleving. Het vraagt wel een andere mindset: loslaten van je gelijk en openstaan voor de onbekende mogelijkheden die ontstaan wanneer mensen echt naar elkaar luisteren.
Laten we het debat achter ons laten en kiezen voor dialoog. Samenwerken begint bij verbinding, en verbinding begint bij luisteren.
Wat kan dialoog voor jou betekenen?
Meer weten?
Benieuwd wat dialoog in jouw organisatie teweeg kan brengen?
Etienne Verlaat (trainer/facilitator, consultant en coach) en Cor Meurs (projectleider, HR & communicatie adviseur en trainer/facilitator) zijn de oprichters van het Centrum voor Creatieve Wijsheid.
Vandaaruit geven zij coaching en trainingen, en ondersteunen zij teams en organisaties in creatief wijze probleemoplossing en visievorming.
In hun vernieuwingstrajecten combineren ze creativiteit met inhoud, gericht op het behalen van resultaten.