Lange tijd hebben we individualisering als een positief proces gezien. Het brengt ons individuele vrijheid, de vrijheid om een eigen weg te gaan en de wil om onbeperkt van het leven te genieten. We streven naar zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Maar de individualisering lijkt inmiddels te ver te zijn doorgeschoten in onze maatschappij. We worden egoïstischer en de sociale cohesie verdwijnt uit de samenleving. Tijd dus voor een nieuwe weg. De weg van Wijderschap. Persoonlijk leiderschap vanuit wij en samen in plaats van vanuit ik en alleen.
De 5 uitgangspunten van Wijderschap
Met Wijderschap geven we dus aandacht aan wij en samen. De term laat zich het beste uitleggen, aan de hand van een 5-tal uitgangspunten.
Samen kom je verder
We kennen het allemaal. Soms werken we het liefst alleen aan een probleem of vraagstuk. Anderen meenemen en vragen om mee te denken, kost alleen maar meer tijd. En die tijd hebben we vaak niet. Toch is dit korte termijn gedacht. Voor breed gedragen oplossingen, die duurzaam stand houden in de tijd, werkt het beter om anderen te betrekken. Alleen samen kom je tot duurzame oplossingen, die echt werken. En uiteindelijk levert het tijdwinst op. De tijd, die je investeert in het samen zoeken naar en ontwikkelen van oplossingen, win je ruim terug in de realisatie van de plannen.
Natuurlijk is werken aan diversiteit nodig voor het achtergestelde individu. Werken aan gelijke kansen en het tegengaan van discriminatie. Maar nog veel belangrijker is het inzicht dat organisaties zichzelf achterstellen als ze niet werken aan hun inclusie en diversiteit. Want inclusieve teams presteren beter. Verschillende onderzoeken tonen aan dat diversiteit organisaties een voorsprong geeft. Zo blijkt dat diverse teams innovatiever en productiever zijn, betere producten en diensten leveren en betere en betrouwbaardere (fact-based) beslissingen nemen, doordat er meerdere perspectieven worden geïntegreerd. Door de mix van medewerkers met uiteenlopende perspectieven vinden teams sneller creatieve oplossingen voor hun problemen. Daar komt bij dat een divers team een betere afspiegeling is van de samenleving. Hierdoor kennen medewerkers de wensen en behoeften van klanten beter, en kunnen ze sneller inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen.
1 + 1 = 10
Als je leeft vanuit wijderschap, geloof je in de kracht van synergie. Synergie betekent niets anders dan dat het geheel groter is dan de som der delen. Dit is het welbekende één plus één is drie principe. Of nog positiever gesteld: één plus één is tien! Synergie is één van Covey’s Zeven eigenschappen van effectief leiderschap. Het is de derde weg, het derde alternatief. En kan alleen ontstaan als je bereid bent je eigen standpunt los te laten en echt kunt luisteren naar het standpunt van de ander. Om vervolgens samen en vol vertrouwen tot een nieuw idee te komen, dat vele malen groter is dan de afzonderlijke ideeën opgeteld. Dus niet polderen en komen tot een compromis van geven en nemen, maar komen tot win-win. En dankzij de hoge mate van vertrouwen, die synergie met zich meebrengt, zijn de bedachte oplossingen beter dan alles wat eerder werd voorgesteld. Iedereen geniet van het creatieve avontuur. En dat maakt een energie los, waarop de bedachte oplossingen gaan vliegen.
Ik ben, omdat wij zijn
‘Ik ben, omdat wij zijn’ is een vrije vertaling van Ubuntu. Een van origine (Zuidelijk) Afrikaanse wijsheid, waarvan wij veel kunnen leren in onze huidige tijd. Het gaat uit van het besef, dat wij onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Dat wat je een ander aandoet, in positieve of negatieve zin, doe je ook jezelf aan. Het gaat over menselijkheid tegenover anderen en de verbinding met elkaar terugvinden. Door (weer) samen te vertrouwen op de kracht van dialoog. Met respect voor jezelf en anderen. En erken de realiteit, hoe pijnlijk die ook kan zijn. Want om een authentiek leven te leiden, is eerlijkheid tegen onszelf en anderen belangrijk. Pas als je jouw problemen onder ogen ziet, ontstaat er ruimte voor oplossingen. En weet dus dat we het niet alleen hoeven en kunnen doen.
Eerst begrijpen, dan pas begrepen worden
Onze gesprekken zijn vaak een verzameling aan monologen. We luisteren maar amper wat een ander ons te zeggen heeft. We zijn veel meer bezig met wat onze reactie kan zijn op de ander. Empathisch diep luisteren met onze oren, ogen èn hart doen we veel te weinig. Daarin kunnen we nog veel leren van de Talking Stick methode van de inheemse bevolking van Noord-Amerika. Je voert alleen het woord als je de praatstok vast hebt. Iemand die wil reageren, geeft eerst terug wat hij gehoord heeft. Degene, die het woord voert, checkt of dat is wat die heeft bedoeld te zeggen. Pas als dat zo is, mag de ander reageren. Miscommunicatie is dan vaak al na een korte woordenwisseling uit de wereld. Omdat de focus ligt op eerst de ander echt begrijpen, alvorens te reageren. De ander begrijpen is overigens niet hetzelfde als het eens zijn met de ander. Maar dat spreekt voor zich.
Wijderschap als oplossing voor de problemen van vandaag en morgen
Er zijn boeken vol geschreven over persoonlijk leiderschap, uitgaande van autonomie en eigen verantwoordelijkheid. Weten dat je keuzevrijheid hebt in hoe je omgaat met de omstandigheden. Individualisering is een groot goed en heeft ons verder gebracht in een belangrijk emancipatieproces. Maar de verdergaande individualisering resulteert in afbrokkeling van de solidariteit, van het wij-gevoel. We vervreemden steeds meer van elkaar. Door de uitgangspunten van wijderschap zo goed mogelijk te volgen, zetten we een belangrijke stap richting ‘wij en samen’. En wijderschap, verbindend leiderschap, kan wel eens de oplossing zijn voor de problemen van vandaag en morgen.
Meer weten?
Wil je weten wat Wijderschap voor jou of jouw organisatie kan betekenen? Neem dan contact op voor een gesprek.
Cor Meurs is facilitator-(enter)trainer-coach-adviseur-creator bij en medeoprichter van het Centrum voor Creatieve Wijsheid. Daar geeft hij samen met zijn partner Etienne Verlaat coaching, trainingen, adviezen en lezingen vanuit het nieuwe, vanuit creatieve wijsheid.